W dniach 14 czerwca 1 lipca 2019 r. w Gminnym Ośrodku Kultury będzie prezentowana wystawa pt. „Dzieci Zamojszczyzny: historie prawdziwe” (polsko-angielska) autorstwa dr Beaty Kozaczyńskiej z Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach.
Wystawa udostępniona została przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych.
Lokalnym organizatorem wystawy jest Stowarzyszenie Aktywności Lokalnej BIAŁKI.
Na wystawie ukazane są wojenne losy polskich dzieci wysiedlonych z Zamojszczyzny do obozów przejściowych w Zamościu i Zwierzyńcu, a stamtąd do: Generalnego Gubernatorstwa (w sześciu „transportach śmierci”), do KL Auschwitz II-Birkenau i KL Lublin (Majdanek), do powiatu puławskiego oraz do III Rzeszy.
Na wystawie głos mają „Świadkowie” historii, będący wówczas dziećmi. Ich losy prezentowane są przez pryzmat gehenny wysiedleń i indywidualnych jednostkowych przeżyć z wojennego dzieciństwa. Wśród nich są osoby posiadające status „Dzieci Zamojszczyzny”, wywiezione zimą na przełomie 1942 i 1943 r., w czasie silnych mrozów w bydlęcych, towarowych wagonach z obozu przejściowego w Zamościu – w nieznane. Były to dzieci „bezwartościowe rasowo”, zrabowane rodzicom podczas selekcji rasowej w obozie. To właśnie na te dzieci czekano w całym okupowanym kraju, dyżurowano na stacjach kolejowych z nadzieją na ich ratowanie. Stacją docelową jednego z sześciu „transportów śmierci” były Siedlce. Dzięki natychmiastowej pomocy i determinacji mieszkańców Siedlec udało się uratować większość dzieci z transportu (było ich około 550, w wieku do 14 roku życia). Starsze dzieci i młodzież wywożono na zagładę do obozów koncentracyjnych lub na przymusowe roboty do Rzeszy.
W rezultacie wysiedleń i pacyfikacji Zamojszczyzny (27/28 XI 1942 – 15 VIII 1943 r.) Niemcy popełnili szereg zbrodni na cywilnej, rolniczej ludności, w tym dzieciach. W strefie wysiedleń znalazło się wówczas ok. 110 000 Polaków, w tym ok. 30 000 dzieci (ok. 10 000 dzieci straciło życie bądź zaginęło).
Organizator lokalny: Stowarzyszenie Aktywności Lokalnej BIAŁKI
Partnerzy wystawy: Fundacja LOTTO; Gmina Zamość; Starostwo Powiatowe w Zamościu; Miasto i Gmina Łosice
